Bộ GD-ĐT đang lấy ý kiến về việc bỏ xét tuyển đại học bằng học bạ từ năm 2026, gây nhiều tranh luận vì đây là phương thức phổ biến, chiếm gần một nửa số thí sinh trúng tuyển trong những năm qua.
- Có nên giới hạn số lượng nguyện vọng xét tuyển đại học?
- Cơ hội học cao đẳng dược Sài Gòn khi tốt nghiệp THPT
Hạn chế của xét tuyển học bạ và yêu cầu chuẩn hóa tuyển sinh
Phương thức xét tuyển bằng học bạ từng giúp mở rộng cơ hội vào đại học, nhưng thực tế bộc lộ không ít bất cập. Nhiều trường hợp “làm đẹp” điểm số đã làm giảm tính công bằng trong tuyển sinh, khiến điểm học bạ không phản ánh đúng năng lực thật của học sinh.
Theo thống kê của Bộ GD-ĐT, điểm trung bình học bạ năm 2025 cao hơn tới 2,26 điểm so với kết quả kỳ thi tốt nghiệp THPT, đặc biệt ở các môn Toán, Tiếng Anh và Công nghệ. Chênh lệch này cho thấy cần xem lại tính khách quan của học bạ trong đánh giá năng lực học sinh.
Việc lấy ý kiến bỏ xét tuyển học bạ được xem là bước đi nhằm chuẩn hóa quy trình tuyển sinh, hướng đến sự công bằng và minh bạch hơn. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng để tránh gây xáo trộn cho học sinh và nhà trường.
Tác động đến giáo viên và học sinh phổ thông
Giáo viên phổ thông – những người trực tiếp đánh giá học bạ – lâu nay chịu nhiều áp lực khi cho điểm. Không ít trường hợp “nới tay” để học sinh có hồ sơ đẹp phục vụ xét tuyển. Nếu không dùng học bạ để tuyển sinh, giáo viên sẽ có thể đánh giá học sinh trung thực hơn, tập trung vào chất lượng giảng dạy thay vì thành tích.
Thực tế tại nhiều cơ sở như Trường Trung học Phổ thông Sài Gòn cho thấy, việc đánh giá học sinh được thực hiện qua nhiều hình thức như kiểm tra miệng, viết, giữa kỳ, cuối kỳ và chuyên đề. Tuy nhiên, sự khác biệt trong cách chấm điểm giữa giáo viên, trường học và địa phương vẫn tồn tại, dẫn đến sự không đồng nhất trong học bạ.
Với học sinh, việc bỏ xét tuyển học bạ có thể tạo áp lực mới, bởi điểm thi trở thành yếu tố quyết định duy nhất. Trong khi đó, học bạ vốn ghi nhận nỗ lực học tập suốt 3 năm THPT – điều mà một kỳ thi duy nhất khó phản ánh đầy đủ.
Cần lộ trình hợp lý và phương án thay thế hiệu quả
Nhiều trường đại học đã chuyển dần sang sử dụng kết quả kỳ thi tốt nghiệp THPT hoặc kỳ thi đánh giá năng lực riêng thay cho học bạ. Đây là xu hướng được đánh giá công bằng và minh bạch hơn. Tuy nhiên, nếu bỏ hẳn phương thức học bạ mà chưa có giải pháp thay thế, chính sách có thể gây thiệt thòi cho nhóm học sinh có năng lực học tập ổn định nhưng không có phong độ tốt trong ngày thi.
Từ góc độ các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và đại học, việc thay đổi phương thức tuyển sinh cần được thực hiện có lộ trình rõ ràng. Thực tế tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cho thấy, bất kỳ cải cách nào trong tuyển sinh đều phải được cân nhắc kỹ để bảo đảm tính nhân văn, công bằng và phù hợp với thực tiễn. Mục tiêu cuối cùng vẫn là đánh giá đúng năng lực học sinh, đồng thời tạo cơ hội học tập công bằng cho mọi đối tượng.
Bỏ xét tuyển học bạ là xu hướng tất yếu trong tiến trình chuẩn hóa tuyển sinh đại học. Tuy nhiên, để tránh xáo trộn và đảm bảo quyền lợi cho thí sinh, Bộ GD-ĐT cần có lộ trình rõ ràng, kèm theo các phương án thay thế khả thi. Cải cách chỉ thực sự hiệu quả khi hướng đến mục tiêu chung – tuyển chọn đúng người, đúng năng lực và vì sự công bằng trong giáo dục.